Al liggen de prioriteiten door allerlei crises vaak ergens anders, over het leefklimaat op aarde en het milieu wordt veel gesproken de laatste jaren. Er zijn er zelfs die het ecologische einde der tijden met rasse schreden zien naderen.

En hoewel dat volgens mij nu ook weer wat overdreven is, is er ontegenzeggelijk iets mis: het klimaat is op hol, soorten sterven uit, de lucht is smerig, er zit bijna meer plastic dan vis in de oceanen en de hoeveelheid ongerepte natuur op land is wereldwijd tot onder de 20% gezakt. Erg? Mwah, soorten sterven nu eenmaal uit en ook wij mensen gaan er ooit aan geloven.

Moeten we daarop dan maar vast een voorschot nemen en onze leefomgeving verpesten door klakkeloos te verbruiken wat de aarde ons te bieden heeft? Nee, ik dacht het niet, we willen komende generaties toch ook een fatsoenlijke leefomgeving nalaten? En ook voor onszelf, we kunnen wel zeggen dat één of twee graden warmer niet zoveel zal uitmaken of dat we van een hogere co2-concentratie niet doodgaan, zeker kunnen we daarvan niet zijn. Wat we wel zeker weten is dat het ons bekende leven bestaat bij de gratie van het huidige klimaat, met een co2-concentratie zoals die tot ongeveer 200 jaar geleden was. En trouwens, binnenkort is de olie ook nog op…, net als allerlei andere waardevolle materialen die van vitaal belang zijn voor ons.

duurzaamheid is: verantwoord ontwerpen en realiseren

Over hoe het klimaat en onze atmosfeer op langere termijn op andere omstandigheden reageert zijn veel theorieën, maar uit ervaring weten we het domweg niet. Kortom, redenen genoeg om zorgvuldiger met de aarde en wat zij voortbrengt om te gaan, tijd voor duurzaamheid…

Hoe dan, dat duurzaam? Wat is dat dan?
De volgende omschrijving van (ecologische) duurzaamheid is vrij accuraat en wordt door de meeste mensen wel onderschreven: duurzaamheid is de mate waarin een samenleving in staat is in haar eigen behoeften te voorzien zonder toekomstige generaties de kans te ontnemen in hun behoeften te voorzien (vn-commissie Brundtland, 1987). Ofwel, wat we nu doen mag niét tot gevolg hebben dat het in de toekomst minder (qua grondstoffen) of slechter (qua leefomgeving) is, zodat wíj de eeuwige kringloop van het leven niet verstoren.

Duurzaamheid gaat daarmee over (schaarste van) de hulpbronnen waarmee welvaart wordt voortgebracht, zowel nu als in de toekomst. De oppervlakte van de aarde is eindig, grondstoffen kunnen op raken en de opnamecapaciteit van de atmosfeer en onze natuurlijke omgeving kent haar grenzen. Het gaat er om de natuur zodanig te beheren dat de natuurlijke structuren en processen niet worden aangetast. Dus: aan bijv. bossen mag niet méér hout worden onttrokken dan er door natuurlijke aanwas vanzelf weer bij komt. Zodoende kunnen ook toekomstige generaties er gebruik van kunnen blijven maken.

Bij duurzame ontwikkeling is dus sprake van een ideaal evenwicht tussen ecologische, economische en sociale belangen. Alle ontwikkelingen die op technologisch, economisch, ecologisch, politiek of sociaal vlak bijdragen aan een gezonde aarde met welvarende bewoners en goed functionerende ecosystemen zijn duurzaam. Duurzaamheid is niet hetzelfde als maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo), al zijn beide begrippen nauw aan elkaar verwant. Mvo gaat over bedrijfsvoering (houding en handelen), duurzaamheid gaat over verantwoord ontwerpen en realiseren (van producten en diensten).

Duurzaam realiseren
Duurzaamheid is een procesaangelegenheid, een kwestie van kennis en aandacht voor alle stappen in het ontwerp- en productieproces van een product. Omdat kennis en aandacht ook leiden tot de beste technische kwaliteit is duurzaam ook zakelijk zinnig en zeker niet per definitie duurder dan “gewone” methoden, op langere termijn betaalt kwaliteit zich immer uit! Daarbij voorkomt een goed “gemanaged” proces verspilling en afval, ook dat is gunstig voor de totale kosten. In de projecten die wij adviseren en begeleiden concentreren wij dan ook uitdrukkelijk op het proces en hanteren vaak de Lifecycle Design Strategy.

Voor een optimaal resultaat moeten de beslissingen over duurzaamheid al in de conceptfase van een (uitgeef-) product genomen worden. Alleen dan kan de uitgever alle schakels in de productieketen de juiste richtlijnen geven. De juiste leverancier kan daarmee aan de slag en eventueel de duurzaamheid nog verder verfijnen.